จงเว้นขาดจากคติทวินิยม...คำสอนฮวงโป(พุทธทาสภิกขุ)

จงเว้นขาดจากคติทวินิยม

 ( จาก  “คำสอนฮวงโป”  พุทธทาสภิกขุ )

เนื่องจากจิตเป็นพุทธะ วิธีที่ฉลาดเพื่อลุถึงสิ่งๆ นี้ คือ การเพาะให้พุทธะจิต นั้น  ผลิออกมาให้เห็นเท่านั้นเอง เพียงแต่ทำให้มัน “ว่างจากความคิดปรุงแต่งๆ  ซึ่งล้วนแต่นำไปสู่การเกิด และการดับอยู่ตลอดเวลา และนำไปสู่ความทุกข์ ความเดือดร้อนใจของสัตว์โลก และโลกอื่นๆ ให้สิ้นเชิง” เท่านั้น  เราก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องมีวิธีการปฏิบัติเพื่อการตรัสรู้ และอะไรทำนองนั้น นานาชนิดเลย

ถ้าเรายังถือว่ามีพุทธะอยู่  เราก็จะถูกปิดกั้นเสียจากพุทธะนั้น นั่นเอง และเมื่อเรายังถือว่ามีสัตว์โลกทั้งหลายอยู่ เราก็จะถูกปิดกั้นเสียจากสัตว์โลกทั้งหลายเหล่านั้น นั่นเอง  ความคิดปรุงแต่งที่เป็นคติทวินิยม เช่น เห็นว่ามี “สัตว์โลกที่ยังโง่หลง”  หรือ "สัตว์ที่ตรัสรู้แล้ว"  มี “บริสุทธิ์” หรือ “ไม่บริสุทธิ์” ดังนั้นเป็นต้นก็ตาม นั่นแหละ ! คือสิ่งกีดกั้นปิดบังไม่ให้เห็นแจ้ง

มันเป็นเพราะจิตของเรา ถูกปิดกั้นเสียด้วยสิ่งเหล่านี้นั่นเอง ธรรมจักรจึงมีความจำเป็นที่จะต้องหมุนไปๆ  มันเหมือนกับลิงที่ขว้างอะไรลงไปแล้ว หยิบมันขึ้นมาอีก ขว้างอะไรลงไปแล้ว หยิบมันขึ้นมาอีก ดังนี้เรื่อยไป ไม่หยุดนี้ ฉันใด การศึกษาของเราก็ฉันนั้น

ทั้งหมดเท่าที่เราปรารถนานั้น มันเพียงแต่หยุดการศึกษาของเราเสีย เลิกล้างความคิดที่ว่า โง่หรือฉลาด บริสุทธิ์หรือไม่บริสุทธิ์  ใหญ่หรือเล็ก เป็นต้น เสียให้สิ้นเชิง ตัดความยึดมั่นถือมั่น และหยุดการกระทำเสียเด็ดขาดเท่านั้น สิ่งเหล่านี้ทั้งหมด เป็นเพียงสิ่งที่เพิ่มความลำบากให้มากขึ้น แต่เพื่ออำนวยความสะดวกให้นิดหน่อยเท่านั้น หรือเป็นเพียงเครื่องประดับประดา(ที่ไม่จำเป็น)ภายในจิตหนึ่งนั้น เท่านั้น

เราควรสลัดเสียให้ได้ทุกสิ่งที่เคยเรียนไว้  สลัดความรู้สึกสำคัญมั่นหมายต่างๆ เสียให้หมด จนไม่มีอะไรเหลืออยู่ในสภาพที่เป็นตัวตนให้ยึดถืออีกต่อไป และเฉพาะต่อเมื่อปรากฏการณ์ต่างๆ ที่แวดล้อมเรา ไม่สามารถสกัดกั้นปิดบังเราได้อีกเลย และเฉพาะต่อเมื่อเราพรากตัวเองออกมาเสีย จากความคิดคติทวินิยมได้ตลอดแนว ไม่มีเหลือให้รู้สึกว่า มีคนที่โง่ และคนที่ตรัสรู้แล้ว อีกต่อไปจริง ๆ เท่านั้น เราก็จะนำตนขึ้นสู่สมญานามว่า "พุทธะผู้อยู่เหนือโลก" ได้ในที่สุด