จิตมิได้มีอยู่
หรือมีอยู่
(จาก “คำสอนฮวงโป” พุทธทาสภิกขุ)
จิตของเรานั้น ถ้าเราทำความสงบเงียบอยู่จริงๆ เว้นขาดจากการคิดนึก
ซึ่งเป็นการเคลื่อนไหวของจิต แม้แต่น้อยที่สุดเสียให้ได้จริงๆ ตัวแท้ของมัน
ก็จะปรากฏออกมา "เป็นความว่าง" แล้วเราจะได้พบว่า มันเป็นสิ่งที่ปราศจากรูป
มันไม่ได้กินเนื้อที่อะไรๆ ที่ไหนแม้แต่จุดเดียว
มันไม่ได้ตกลงสู่การบัญญัติว่า เป็นพวกที่ "มีความเป็นอยู่" หรือ "ไม่มีความเป็นอยู่" แม้แต่ประการใดเลย เพราะเหตุที่สิ่งเหล่านี้
เป็นสิ่งที่เรารู้สึกไม่ได้โดยทางอายตนะ
เพราะจิตซึ่งเป็นธรรมชาติที่แท้ของคนเรานั้น มันเป็นครรภ์หรือกำเนิด ไม่มีใครทำให้เกิดขึ้น และไม่อาจถูกทำลายได้เลย
การทำปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมต่างๆนั้น
มันเปลี่ยนรูปของมันเองออกมาเป็นปรากฏการณ์ต่างๆ เพื่อสะดวกในการพูด
เราพูดถึงจิตในฐานะที่เป็นตัวสติปัญญา
แต่ในขณะที่มันไม่ได้ทำการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม คือ ไม่ได้เป็นตัวสติปัญญาที่นึกคิด
หรือสร้างสิ่งต่างๆขึ้นมานั้น มันเป็นสิ่งที่ไม่อาจถูกกล่าวถึง ในการที่จะบัญญัติว่า “มันเป็นความมีอยู่
หรือไม่ใช่ความมีอยู่”
ยิ่งไปกว่านั้นอีก แม้ในขณะที่มันทำหน้าที่สร้างสิ่งต่างๆ ขึ้นมา
ในฐานะที่ตอบสนองต่อกฎแห่งความเป็นเหตุและผลของกันและกันนั้น มันก็ยังเป็นสิ่งที่เรารู้สึกไม่ได้โดยทางอายตนะ
ตา หู จมูก ลิ้น กาย และมโนทวาร อยู่นั่นเอง
ถ้าเราทราบความเป็นจริงข้อนี้
เราทำความสงบเงียบสนิทอยู่ในภาวะแห่งความไม่มีอะไรในขณะนั้น
พวกเรากำลังเดินอยู่แล้ว
ในทางแห่งพระพุทธเจ้าทั้งหลายโดยแท้จริง ดังนั้น “เราควรเจริญจิตให้หยุด อยู่บนความไม่มีอะไรเลยทั้งสิ้น”
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น